3
Bia đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Quý Mùi (1463)

Niên hiệu: Quang Thuận năm thứ 4 (1463)

Ngày dựng: Ngày 15 tháng 8 năm 1484

Kích thước:

Bia: Chiều cao 152cm, chiều rộng 119cm, dày 17cm

Đế bia (rùa): Chiều dài 173cm, chiều rộng 113cm, chiều cao 35cm

Đặc điểm: Trán bia: Mây hình khánh ba cụm xoắn, đao lửa bao quanh chạm khắc khá tự do, hai bên có mây móc. Diềm bia: Hoa dây kim ngân tạo thành nhịp điệu hình sin (rõ rệt hơn những bia trước) chạy suốt theo diềm bia. Hoa sen 1, hoa sen biến thể 3, hoa cúc vạn thọ, biến thể của hoa lựu, hoa hải đường. Ngoài ra có thêm mây hình khánh xen lẫn. Rùa đội: Đầu rùa nghểnh cao, mắt lồi cau lại dữ tợn, răng nanh lộ ra, lông mày đươc tạo hình giống như đao lửa, mũi rùa bẹt với hai lỗ và phần mõn tạo cảm giác đang mím vào, chân rùa cặp vào sát mình.

Thông tin chi tiết: Khoa thi này có tới 1.400 thí sinh, lấy đỗ 44 người. Ngày 16 tháng 2, vua Lê Thánh Tông ngự ở hiên điện, đích thân ra đề thi về đạo trị nước của các bậc đế vương, sai Kiểm hiệu Tư đồ Bình chương sự Nguyễn Lỗi; Đô đốc Đồng bình chương sự, Tri Đông đạo chư vệ quân, Đề điệu Quốc Tử Giám Lê Niệm cùng trông coi công việc. Quan Độc quyển là Môn hạ sảnh Tả ty Tả Gián nghị đại phu, Tri Bắc đạo quân dân bạ tịch, kiêm Hàn lâm viện Thừa chỉ học sĩ Nguyễn Như Đổ; Hàn lâm viện Thừa chỉ học sĩ, Tri Đông đạo quân dân bạ tịch Nguyễn Vĩnh Tích; Quốc Tử Giám Tế tửu Nguyễn Bá Ký. Quan Giám thí là Chính sự viện Tham nghị chính sự Nguyễn Phục.

Sau khi các quan dâng quyển lên đọc, đích thân Hoàng thượng xem xét và định thứ bậc cao thấp. Đỗ đầu là Trạng nguyên Lương Thế Vinh, người huyện Thiên Bản, phủ Nghĩa Hưng (nay thuộc huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định). Đỗ Bảng nhãn là Nguyễn Đức Trinh, người huyện Thanh Lâm, phủ Nam Sách (nay thuộc huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương). Đặc biệt, đỗ Thám hoa trong khoa thi này là Quách Đình Bảo - người xã Phúc Khê, huyện Thanh Quan, Thái Bình.

Qua bài kí trên bia cho thấy sự trọng đãi của nhà vua với các vị tân khoa tiến sĩ. Ngày 22 tháng 2, nhà vua ngự điện Kính Thiên, cho gọi loa xướng tên người thi đỗ. Quan bộ Lễ rước bảng vàng treo ngoài cửa Đông Hoa. Nhà vua còn ban áo mũ, yến tiệc để tỏ ý yêu mến đặc biệt, ơn sủng thật trọng hậu đối với các các nhà khoa bảng. Bài ký cũng nhắc đến sự đáng tiếc khi không thể dựng bia ngay sau khi tổ chức khoa thi: “Nhưng việc dựng đá đề tên vẫn chưa kịp làm, đến nay đã 22 năm, là chỗ thiếu sót của điển lễ”.


Reign title: Quang Thuận IV (1463) 

Erection time: on 15th of 8th Lunar month of 15th Hồng Đức reign title (1484) 

Size of stele: 152cm in height, 119cm in width, 17cm in thickness. 

Shape: Flat, stone gray color 

Pediment of the stele has an arched frame decorated with curling clouds. The body is rectangular and placed on the back of a tortoise. The shell of tortoise is curved and there is a small spine in the middle, the leg has five claws.

The Royal exam attracted 1,400 Confucian students competing with one another at the examination site; 44 of them became laureates. On the 16th day of the 2nd lunar month, King Lê Thánh Tông sat on the veranda of his Palace and posed questions about the fundamentals of sovereign governance. He appointed Nguyễn Lỗi (title: Kiểm hiệu Tư đồ Bình chương sự) to be the chief examiner, and the Rector of the Quốc Tử Giám Lê Niệm to take charge of the exam.

Academician Nguyễn Như Đổ (title: Môn hạ sảnh Tả ty Tả Gián nghị đại phu, Tri Bắc đạo quân dân bạ tịch); Academician Nguyễn Vĩnh Tích (title: Hàn lâm viện Thừa chỉ học sĩ, Tri Đông đạo quân dân bạ tịch) and the Rector of the Quốc Tử Giám Nguyễn Bá Ký submitted the exam papers to the Emperor. Nguyễn Phục (title: Chính sự viện Tham nghị chính sự) as supervisor.

After reading all of exam papers, King Lê Thánh Tông rated Lương Thế Vinh from Thiên Bản district, Nghĩa Hưng precinct (now Vụ Bản district, Nam Định province) to the Trạng nguyên (1st-grade laureate); Nguyễn Đức Trinh from Thanh Lâm district, Nam Sách precinct (now in Nam Sách district, Hải Dương province) to the Bảng nhãn (2nd-grade laureate); Quách Đình Bảo from Phúc Khê commune, Thanh Quan district, Thái Bình precinct to the Thám hoa (3rd-grade laureate).

Through the inscription, it demonstrates the king's esteem for the newly graduated doctoral laureates. On the 22nd day, King Lê Thánh Tông sat in Kính Thiên Palace and ordered the names of the laureates to be publicized. The responsible mandarin of the Ministry of Rites posted on the Golden Board the laureates’ names at the Đông Hoa Gate. The King bestowed on the laureates ceremonial costumes and treated them to a Royal Banquet to show his particular respect and favors to them. The text also mentions the regret of not being able to erect a stone stele immediately after organizing the departmental examination: “Yet 22 years have elapsed since then and a stone stele has only just been set up. This is a shortcoming in our system of State rites”