1
Bia đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Nhâm Tuất (1442)

Niên hiệu: Đại Bảo năm thứ 3 (1442)

Ngày dựng: Ngày 15 tháng 8 năm 1484

Kích thước:

Bia: Chiều cao 152cm, chiều rộng 107cm, dày 18cm

Đế bia (rùa): Chiều dài 180cm, chiều rộng 117cm, chiều cao 33cm

Đặc điểm: Trán bia hình khung vòm, họa tiết trang trí trên trán bia là nhật nguyệt, hòa quyện với mây cách điệu tạo nên bố cục tương đối chặt chẽ. Diềm bia trang trí hoa dây và hoa hải đường, hoa sen... Rùa đội bia có đầu tròn, ngẩng cao, hơi chếch về phía trước; miệng rộng, có răng nanh; mắt rùa to, lồi tròn, dáng khoan thai, mai rùa nổi cao trơn nhẵn. Rùa là biểu tượng cho sự trường tồn và bền vững.

Thông tin chi tiết: Để biểu dương nhân tài, khuyến khích việc học tập, ngày 15 tháng 8 năm 1484, vua Lê Thánh Tông đã xuống chiếu cho dựng bia đề danh Tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám Thăng Long. Bia đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bả thứ 3 (1442) là một trong 10 tấm bia Tiến sĩ đầu tiên được dựng trong đợt này tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Trên bia khắc bài văn bia bằng chữ Hán do Đông các đại học sĩ Thân Nhân Trung soạn. Bài văn bia gồm bài ký, danh sách các vị đỗ Tiến sĩ, cuối cùng là họ tên, chức vụ của người soạn văn bia, người viết chữ, năm dựng bia.

Người đỗ Trạng nguyên là Nguyễn Trực, người huyện Thanh Oai, phủ Ứng Thiên (nay thuộc huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội). Nguyễn Trực là vị Trạng nguyên khai khoa của nhà Lê, cũng là vị Tiến sĩ đầu tiên được khắc tên trên bia Tiến sĩ. Đỗ Bảng nhãn của khoa thi này là Nguyễn Như Đổ, người huyện Thanh Trì, phủ Thường Tín (nay thuộc huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội). Đỗ Thám hoa là Lương Như Hộc, người huyện Trường Tân, phủ Hạ Hồng (nay thuộc thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương). Ngoài ra, trong số 33 vị tiến sĩ của khoa thi này còn phải kể đến nhà sử học Ngô Sĩ Liên, người huyện Chương Đức, phủ Ứng Thiên (nay thuộc huyện Chương Mỹ, thành phố Hà Nội).

Trên bia đá khoa thi năm 1442 còn ghi lại đầy đủ họ tên của các vị quan trông thi, chấm thi đều là những vị quan đại thần, những người góp phần quan trọng vào việc tổ chức kỳ thi, chấm thi chọn ra được nhân tài cho đất nước và đặc biệt giám khảo của khoa thi này còn có Danh nhân văn hóa Nguyễn Trãi. Bia còn chép lại họ tên, thông tin của người viết chữ tấm bia là Trung thư giám Nguyễn Tủng, Mậu lâm lang Kim quang môn đãi chiếu Tô Ngại. 


Reign title: Đại Bảo III (1442) 

Erection time: on 15th of 8th Lunar month of 15th Hồng Đức reign title (1484) 

Size of stele: 108cm in height, 52cm in width, 18cm in thickness.

Shape: Flat, stone gray color

The stele pediment is in an arch shape and decorated with precious clouds, sacred trees, and strange grass. The edges of the stele are decorated with flowering vines. The stele was put on a tortoise which has a round head that is raised high, slightly arched forward with a wide mouth and fangs. The tortoise’s eyes are large, round, and graceful, expressing the eternal desire of knowledge. The title of the text in ancient Chinese character of seal style (Triện) is on the year of the exam: “Records of Doctoral laureutes of Nhâm Tuất Royal exam, 3th Đại Bảo Reign title”.

On 15th of 8th Lunar month, Giáp Thìn Year (1484), King Lê Thánh Tông ordered the erection of the stone stele recording names and homelands of doctoral laureates of examinations at Văn Miếu – Quốc Tử Giám in order to honor talents and encourage studying. The stone stele recording names of the laureates of the exam held in 1442 was one of the first 10 stone stales which were erected at this time.

The text on the stele in Chinese Character was composed by the head official of Academy, chief of Đông Các insitute Thân Nhân Trung. The inscriptions include names and homelands of laureates, the name and functions of the text composer, editor, calligrapher and the year of stele erection.

First class: Nguyễn Trực from Thanh Oai district, Ứng Thiên precinct (now Thanh Oai district, Hà Nội city) was entitled Trạng nguyên (1st-grade laureate). He was the first Trạng nguyên (1st-grade laureate) of the Lê dynasty and the first doctoral laureate who had his name engraved on the stele. Nguyễn Như Đổ from Thanh Trì district, Thường Tín precinct (now in Thanh Trì district, Hà Nội city) was entitled Bảng nhãn (2nd-grade laureate). Lương Như Hộc from Trường Tân district, Hạ Hồng precinct (now in Hải Dương city, Hải Dương province) was entitled Thám hoa lang (3rd-grade laureate). Ngo Si Lien was among 33 of doctoral laureates who passed exam of the third rank. He was an outstanding historian.

On the stone stele of the examination in 1442, the full names of the exam supervisors and examiners, who were all high-ranking officials, were also recorded. They played an important role in organizing the examination and selecting talented individuals for the country. Particularly, the examiner for this examination was the renowned cultural figure Nguyễn Trãi. The names of calligrapher and engraver of the inscriptions: Civil Mandarin Nguyễn Tủng (Title: Cẩn sự lang, Trung thư giám chính tự); Civil Mandarin Tô Ngại (Title: Mậu lâm lang, Kim quang môn đãi chiếu).