45
Bia đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Canh Tuất (1670)

Niên hiệu: Cảnh Trị thứ 8 (1670)

Ngày dựng: Ngày 2 tháng 3 năm 1717

Kích thước:

Bia: Chiều cao 187cm, chiều rộng 133cm, dày 29cm

Đế bia (rùa): Chiều dài 179cm, chiều rộng 141cm, chiều cao 34cm

Đặc điểm: Trán bia trang trí theo hình thức mây vờn, rồng chầu mặt trời (trăng). Diềm bia: trang trí hoa văn mây cụm. Rùa: đầu ngẩng cao, mai rùa không chạm khắc.

Thông tin chi tiết: Mùa đông tháng 11 năm Canh Tuất (1670) vua Lê Huyền Tông cho tổ chức thi Hội các cống sĩ trong nước. Nhà vua sai Phó tướng Thiếu uý, Yên quận công Trịnh Thiện làm Đề điệu, Bồi tụng, Tả thị lang, Bồi thị Kinh diên, Ngọc Trì tử Nguyễn Quốc Hoè làm Tri cống cử, Bồi tụng, Binh bộ Hữu thị lang, Hải Sơn nam Nguyễn Danh Thực và Bồi tụng, Công bộ Hữu Thị lang, Mai Lĩnh nam Lê Vinh làm Giám thí, cùng các viên Tuần xước, Khảo thí chia giữ các việc. Bấy giờ người dự thi đông đến trên 2000 người, vào tứ trường chỉ còn trên 600, cuối cùng lấy được 31 người hạng xuất sắc.

Tháng Giêng năm Tân Hợi (1671) nhà vua tổ chức thi Điện, ban cho đỗ Tiến sĩ cập đệ hai người: Trạng nguyên Lưu Danh Công, người xã Phương Liệt huyện Thanh Trì (nay thuộc phường Phương Liệt, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội), Bảng nhãn Thiều Sĩ Lâm, người xã Phúc Thọ huyện Đông Sơn (nay là xã Đông Thanh, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hoá); ban cho 2 người đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân, 27 người đỗ Đệ tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân. Những người thi đỗ đều được loa truyền xướng danh, được yết bảng vàng treo ở cửa Thái Học. "Sĩ tử kéo nhau đến xem, đều bảo: từ hồi trung hưng tới nay, mở khoa thi chọn học trò, chưa có khoa nào được nhiều người như thế". Các Tiến sĩ tân khoa được vua ban cho áo mũ cân đai, thiết yến, ban thẻ bạc, ơn vinh ban cấp theo thứ bậc khác nhau. Tuy nhiên việc khắc đá đề tên vẫn chưa làm được.

Năm Vĩnh Thịnh thứ 13 (1717) các khoa thi còn thiếu được triều đình cho dựng bia, trong đó có bia khoa Canh Tuất (1670). Người soạn bài ký là Cẩn Sự lang, Hàn lâm viện Hiệu lý Bùi Sĩ Tiêm; Tá Lý công thần, Đặc tiến Kim tử Vinh lộc đại phu, Tham tụng, Lại bộ Thượng thư, kiêm Đông các Đại học sĩ, Thiếu phó, Liêm quận công Nguyễn Quí Đức nhuận; Thị nội Thư tả Binh phiên, Tướng sĩ lang Phó sở sứ Ngô Bảo viết chữ.