40
Bia đề danh Tiến sĩ khoa thi năm Bính Thân (1656)

Niên hiệu: Thịnh Đức thứ 4 (1656)

Ngày dựng: Ngày 2 tháng 3 năm 1717

Kích thước:

Bia: Chiều cao 171cm, chiều rộng 115cm, dày 20cm

Đế bia (rùa): Chiều dài 155cm, chiều rộng 123cm, chiều cao 32cm

Đặc điểm: Trán bia trang trí hình mây vờn, rồng chầu mặt trời (trăng). Diềm bia: hoa cúc đang nở rộ. Rùa: đầu ngẩng cao, mai rùa không chạm khắc.

Thông tin chi tiết: Khoa thi Tiến sĩ năm Bính Thân niên hiệu Thịnh Đức thứ 4 (1656) được tổ chức dưới thời vua Lê Thần Tông. Đặc sai các quan Đề điệu, Tri Cống cử và Giám thí chia giữ các việc. Kẻ sĩ dự tuyển không dưới 3.000 người, mà chọn chỉ được 6 người.

Đến khi vào Điện thí, Hoàng thượng ban cho Nguyễn Đình Trụ người xã Nguyệt Áng, huyện Thanh Trì (nay thuộc xã Đại Áng, huyện Thanh Trì, Hà Nội) và 5 người còn lại là Lê Vinh, Vũ Trác Lạc, Vũ Đăng Long, Hoàng Đức Đôn, Vũ Công Lượng đều đỗ Đệ tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân. Các vị tân Tiến sĩ được triều đình ban ân điển trọng hậu: loa truyền gọi tên, bảng vàng treo ngoài cửa Thái học. Sau đó lại ban áo mũ cân đai, yến Quỳnh hoa, dọng ngựa đi chơi phố phường, cho vinh qui về nhà.

Đến năm Vĩnh Thịnh thứ 13 (1717), vua Lê Dụ Tông cho dựng loạt bia đá đề tên Tiến sĩ, trong đó có bia khoa thi Bính Thân niên hiệu Thịnh Đức thứ 4 (1656). Sai Chỉ huy sứ ti, Xá nhân, Dĩnh Uyên bá Nguyễn Sĩ Chiêu, người xã Phú Lâm huyện Đông Sơn vâng mệnh trông coi đôn đốc việc khắc bia các khoa thi. Văn bia do Cẩn sự lang, Hàn lâm viện Hiệu lý Bùi Sĩ Tiêm vâng sắc soạn, trong đó có đoạn điểm lại công trạng của các vị Tiến sĩ khoa thi này: “Người đỗ đầu giảng sáng đạo học, phát huy lời dạy thánh hiền, người đỗ thứ hai giúp bàn mưu hoạch, làm rường cột triều đình. Có người gánh trách nhiệm giữ yên một phương, có người cầm quân đánh dẹp; việc làm của họ đã thấy ghi trong sử sách, bia miệng ngợi khen”. Nhuận sắc văn bia là Tá lý công thần, Đặc tiến Kim tử Vinh lộc đại phu, Tham tụng, Thượng thư Bộ Lễ, kiêm Đông các Đại học sĩ, Thiếu phó, Liêm Quận công Nguyễn Quý Đức. Thị nội thư Tả Binh phiên Nguyễn Đình Cổn vâng sắc viết chữ (chân). Kim quang môn Đãi chiếu, Triện thích thái thừa, Cẩn sự lang, Quang Học điện Tự thừa, Liêu Tường nam Nguyễn Đình Huy vâng sắc viết chữ Triện.